Regelmatig klinkt er tijdens een uitvaart applaus. Toen ik begon als rouwfotograaf, kende ik het alleen van de televisiebeelden van het afscheid van Pim Fortuijn. De mensen die langs de weg stonden, terwijl de rouwauto met Fortuijns lichaam passeerde, toonden zo hun waardering voor hem. Hoewel ik niks met Fortuijn had, maakte het wel indruk op me.
De eerste keer dat er werd geklapt tijdens een afscheid waar ik fotografeerde, was bij het afscheid van een oudere dame. Bij deze plechtigheid was een aantal professionele zangers van het levenslied uitgenodigd om te zingen. Omdat het ‘Bekende Nederlanders’ waren, kreeg het iets van een show, waarvoor de aanwezigen dan ook luid applaudisseerden. Toegegeven; het waren indrukwekkende vertolkingen. Daarna heb ik nog veel vaker meegemaakt dat er applaus klonk. Niet ieder applaus echter is hetzelfde; je kunt een aantal vormen onderscheiden.
‘Goed gedaan!’
De eerste vorm is een applaus voor de spreker/het ‘optreden’. Dit applaus is altijd spontaan, om steun te betuigen aan of waardering te tonen voor degene, die net zijn of haar ‘optreden’ heeft gedaan. Bijvoorbeeld een jong meisje dat afscheid moet nemen van haar moeder en heel stoer een toespraak houdt, of een kleinkind dat hortend en stotend een stukje piano speelt voor opa. Ook heb ik eens een enorm applaus meegemaakt voor een groepje dansende meiden, die zo samen afscheid namen van hun zusje. Het applaus is dan een soort ontlading voor een samen gevoelde spanning en gezamenlijke boodschap van ‘goed gedaan!’
‘Dank je wel!’
Daarnaast maak ik met enige regelmaat mee, dat een spreker de aanwezigen vraagt te applaudisseren voor de achterblijvende partner, omdat die zo goed voor de overledene gezorgd heeft in de laatste periode. Of als dank voor het verzorgende team in het verpleeghuis. Dit komt dus eigenlijk alleen voor als iemand langere tijd ziek is geweest en veel zorg nodig heeft gehad. Het is een mooie manier om het moeilijke proces, dat vooraf is gegaan aan dit afscheid, ook de verdiende erkenning te geven.
‘Vaarwel!’
Tot slot is er natuurlijk het applaus voor de overledene zelf; de ene keer komt dat spontaan op en een andere keer is het wat meer geregisseerd. Meestal gebeurt het bij het uitdragen van de kist, terwijl deze door een haag van vrienden, kennissen en andere belangstellenden wordt gedragen. Volgens mij gebeurt dat vooral als de eigenlijke begrafenis of crematie in besloten kring is. In zo’n geval, loopt men vaak niet langs de kist om een laatste groet te brengen, maar is er een gezamenlijk afscheidsmoment door zo’n mooie haag. Ik vind het altijd heel ontroerend. Door de naaste familie wordt het als heel troostrijk ervaren; daar ben ik van overtuigd.
- Project Name Applaus bij een afscheid
- Date 13 maart, 2019
- Category